کلمات آتش میگیرند و سطرها به اشک مینشینند. به گواه خبرنگاران، آتش جان و مال کسبه و ساکنان قدیمیترین ساختمان مدرن ایران را سوزاند و آخرین پرده غروب قهرمانان زیر آوار رقم خورده بود.
به قلم خبرنگار پایگاه اطلاعرسانی دکتر مسعود پزشکیان، ساختمان پلاسکو، یکی از مراکز تجاری، در تهران بود. از پلاسکو بهعنوان نخستین آسمانخراش و سازه مدرن خاورمیانه یاد میشد. این ساختمان در روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ پس از ۵۴ سال بر اثر آتشسوزی فرو ریخت و ۵۶۰ واحد تجاری نابود شد.
هنگامی که زبانههای سهمگین آتش در مدت چهار ساعت این ساختمان قدیمی را میبلعید 16 نفر از مأموران آتشنشانی و پنج نفر از کسبه همچنان زیر آوار گرفتار مانده بودند. نیروهای امداد و نجات، دوستان و همکاران آنان در تلاش بودند تا آنها را نجات بدهند، اما فرجی در کار نبود.
افرادی که گذرشان به این ساختمان افتاده بود، میدیدند راهپله ساختمان قدیمی به محل دپوی وسایل تبدیل شده بود و از آسانسور هم خبری نبود، بارها سازمان آتشنشانی به آن تذکر داده بود تا وضعیت ایمنی ساختمان را بهبود بخشند. دریغ که علاج واقعه قبل از وقوع نکردند و حالا پلاسکو چهره جدیدی به خود گرفته است. سال 1400، پلاسکو نوین با ظاهری لوکس و امکانات ایمنسازی مجهز به پرده ضد حریق افتتاح شد.
روز آن واقعه هولناک وقتی خبرنگاران متوجه شدند پلاسکو آتش گرفته است، بنا را بر این گذاشته بودند برای پوشش یک حادثه عادی راهی چهارراه استانبول شدهاند. یکی از این خبرنگاران، داوود قهردار، عکاس خبری ایسنا، است. او به یاد میآورد که در زمان ریزش پلاسکو در پردیس سینمای کوروش مشغول عکاسی بود و از همانجا بلافاصله به محل حادثه رفت.
او توضیح داد که پس از رسیدن به چهارراه استانبول، با صحنهای آشفته و پر از غم و اندوه مواجه شد و گفت: آتشنشانان و مردم در حال تلاش برای نجات افرادی بودند که در زیر آوار محبوس شده بودند. عملیات نجات حدود هفت تا هشت روز به طول انجامید. در روزهای اول امید به نجات افراد زیر آوار وجود داشت، اما با گذشت زمان پیدا نشدن بازماندگان، فضا به ناامیدی گرایید.
نویسنده و پژوهشگر تاریخچه سینماهای تهران تصویر آتشنشانان و سگهای زندهیاب را مهم و تأثیرگذار معرفی و بیان کرد: این تصویر به شدت مورد توجه قرار گرفت. انسان برای پیدا کردن دوستان خود به حیوان پناه برده بود. البته در این حادثه تاریخی برخی از عکاسان به دلیل موانع و محدودیتهای شهرداری نتوانستند به راحتی کار خود را انجام دهند. این محدودیتها بر روند کار آنها تأثیر گذاشت.
قهردار تصویر پایین آوردن نخستین پیکر توسط آتشنشانان را بسیار ناراحتکننده خواند و گفت: با گذشت هفتهشت روز از عملیات نجات و موفق نشدن در یافتن افراد به شکل زنده، امید به نجات به ناامیدی تبدیل شد.
با این وجود حضور مسئولان از جمله محمد باقر قالیباف، شهردار وقت تهران، دکتر مسعود پزشکیان، نائبرئیس وقت مجلس شورای اسلامی، و دیگر مقامات در محل حادثه برای تسهیل عملیات امداد و نجات اثرگذار بود. امیر خلوصی، سردبیر وقت آژانس عکس خبرگزاری ایسنا، با اشاره به اینکه تمام خبرنگاران و عکاسان همزمان با وقوع این سانحه درگیر کار شدند، توضیح داد: در ابتدا گمان میکردیم که این سانحه مانند سایر سوانح است اما کمی که گذشت دوستان خبردادند که ماجرا بسیار گستردهتر است.
این عکاس گفت: وقتی این اتفاق برای پلاسکو افتاد رسانهها بر آن تمرکز کردند و همین موجب شد تا تراکم کاری اجازه ندهد عکاسی کنم و چندین شب در ایسنا ماندم تا تصاویری را که به دستمان میرسید منتشر کنیم.
او با یادآوری آن روزها و لحظهها از روی نمایشگر خود برای هر عکس ماجرایی را روایتی میکند. خلوصی عکسی را نشان میدهد که حضور دکتر مسعود پزشکیان در محل سانحه پلاسکو را نشان میدهد و میگوید: این تصویر را در روز سوم فروریختن ساختمان پلاسکو گرفتم. دکتر پزشکیان با خبرنگاران ایسنا در حاشیه پلاسکو هم مصاحبه کرد و گفت: مجلس و نهادهای دیگر مقصرند. چون باید پیشگیری میکردند.