محمدعلی خادم سهی، پژوهشگر حوزۀ اقتصاد انرژی، سیاست انرژی در ایران را «ناعادلانه» می‌داند و می‌گوید مردم باید بازیگر اصلی بازار انرژی باشند. او معتقد است که با فراهم‌کردن امکان خریدوفروش انرژی توسط مردم مصرف بهینه، رفاه عمومی و درآمدزایی هم‌زمان تحقق پیدا می‌کند.
خلاصه‌ای از گفت‌وگوی خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مسعود پزشکیان با او را در ادامه می‌خوانید:
محمدعلی خادم سهی در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین مزیت ایران داشتن انرژی یا داشتن انرژی ارزان است، گفت: اگر پاسخ ما به این پرسش داشتن انرژی ارزان است باید یکسری اقدامات را انجام بدهیم و اگر برای ما مهم باشد که خود انرژی مهم است؛ باید رویکردمان را تغییر بدهیم. اگر انرژی ارزان را مزیت بدانیم، باید آن را به همه برسانیم؛ یعنی باید به مهاجران قانونی و غیرقانونی یا مردمی که مصرفشان چندین برابر میانگین باشد یا کسانی که در کپر زندگی می‌کند انرژی برسانیم و باید انرژی ارزان را در اختیار همه قرار بدهیم.
این پژوهشگر حوزۀ اقتصاد انرژی ادامه داد: اگر به این نتیجه برسیم که مهم‌ترین داشته این کشور خود انرژی است، در این شرایط راهکاری که پیشنهاد می‌شود؛ این است که باید آن را به بالاترین قیمت ممکن بفروشیم و درآمد حاصل را صرف رفاه مردم کنیم. هر کس یا هر صنفی می‌تواند این انرژی را گران بخرد. همین رویکرد را کشورهای نفت‌خیز مانند نروژ، قطر و امارات هم دنبال می‌کنند. اما ما رویکرد انرژی ارزان را دنبال کردیم و مردم کشورمان به‌صورت ناعادلانه از این نعمت بهره‌مند شدند.
صنعت قربانی خاموشی‌هاست
خادم با اشاره به قطع صادرات گاز و برق به‌عنوان نخستین واکنش به بحران انرژی عنوان کرد: در شرایط سخت تحریمی بعد از نفت مهم‌ترین تأمین‌کنندگان ارز کشور پتروشیمی و فولاد هستند؛ این صنایع سوخت کشور را به چیز دیگری تبدیل می‌کنند و محصول خود را صادر می‌کنند. در نهایت، سبب ارزآوری می‌شوند. بنابراین، از چنین راه‌هایی می‌توانیم مایحتاج کشور را تأمین کنیم. دولت اعلام کرد که نمی‌خواهیم برق منازل قطع شود. این در حالی است که کل برقی که برای صنعت فولاد در زمستان ۱۴۰۳ تأمین کردیم یک‌چهارم بوده است؛ یعنی ارزآوری را هم یک‌چهارم کردیم؛ چون جایی که مسئول ارزآوری در کشور بوده برق نداشته تا چرخ صنعت بچرخد.
قطعی برق به کنترل الگوی مصرف کمک نمی‌کند
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه قطعی برق راه مناسبی برای کنترل الگوی مصرف انرژی نیست تشریح کرد: حتی با این شیوه ما برق ارزان را به دست مردم نرساندیم، چون برق قطع می‌شود و این قطعی برای همه اتفاق می‌افتد؛ بنابراین، با این حجم از قطعی برق، قیمت انرژی به بی‌نهایت رسیده است. به نظر می‌رسد قطعی برق در آینده بیشتر هم می‌شود. متأسفانه این حجم از قطعی برق کمک به ذخیره آن نمی‌کند؛ بلکه فقط زمانی که افراد از انرژی استفاده می‌کنند جابه‌جا می‌شود. برای مثال، لباس‌ها را زمانی که برق داشته باشند می‌شورند، کولر را روشن می‌کنند و… . بنابراین قطعی‌های برق، باعث کنترل الگوی مصرف نمی‌شود.
در این شرایط همه بازنده هستیم
او با تأکید بر افزایش نقش مردم در خریدوفروش انرژی توضیح داد: در این شرایط، همۀ ما بازنده هستیم؛ از مردم گرفته تا صنعت، کشاورزی و… . صنعت با قطعی‌های گسترده زمین‌گیر شده، مردم با خاموشی‌ها و قطعی گاز مواجه شدند و ناراضی هستند، دولت هم درآمد چندانی از فروش انرژی ندارد. مردم باید بتوانند انتخاب کنند که انرژی را مصرف کنند یا بفروشند. در حال حاضر، مردم فقط می‌توانند بسوزانند، نه بفروشند. این یعنی انرژی از یک نعمت، به یک دام تبدیل شده است. اگر مردم بتوانند از کاهش مصرف انرژی سود ببرند، خودشان رفتار مصرفی را تغییر می‌دهند؛ آن هم بدون اجبار. در این بازی چند نفر برنده می‌شوند که در آن هم رفاه افزایش می‌یابد، هم ارزآوری وجود دارد.
بخشی از این کفت‌وگو را در ادامه و دیگر گفت‌وگوها را در آپارات پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مسعود پزشکیان ببینید:
