عدالت آموزشی دغدغۀ رئیس‌جمهور است و این روزها به مناسبت هفته گرامی‌داشت مقام معلم بیشتر از روزهای دیگر داغ می‌شود؛ برای بررسی این موضوع با دکتر مرتضی حاجی، وزیر آموزش و پرورش دوره اصلاحات (۱۳۸۴-۱۳۸۰) گفت‌وگو کردیم. او معتقد است که باتوجه‌به یکسان بودن محتوای کتاب‌ها و تفاوت دانش‌آموزان و معلمان، مساوات را نمی‌توانیم در این زمینه تأمین کنیم.
دکتر مرتضی حاجی وزیر آموزش‌وپرورش دوره اصلاحات بود؛ او در دورۀ وزارت خود رویکرد توسعۀ کیفی آموزش را دنبال می‌کرد و چهره‌ای معتدل و فردی خوش‌نام در میان بدنۀ فرهنگیان است. او دلیل پذیرش این گفت‌وگو را هم سابقۀ وزارت می‌خواند و می‌گوید همچنان موظف است تا پاسخگو باشد.
خلاصه‌ای از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
در بخش سخت‌افزار آموزش‌وپرورش وضعیت مناسبی نداریم
او با بیان اینکه در بخش سخت‌افزار و نرم‌افزار وضعیت مناسبی نداریم گفت: کیفیت ساختمان و تجهیزات مدرسه نه‌تنها در مناطق دوردست با شهرها فاصله دارند، بلکه شرایط به‌گونه‌ای است که بسیاری از مدارس، به‌رغم ظاهر مناسب، در زمینۀ تجهیزات و امکانات آموزشی به‌روز نشده‌اند و با تجهیزات و امکانات به‌روز فاصله زیادی دارد. کمبود امکاناتی مانند سالن‌های ورزشی، کارگاه‌های تخصصی، آزمایشگاه‌های استاندارد، کتابخانه، نمازخانه و حتی فضای باز مناسب برای بازی کودکان، از چالش‌های جدی مدارس کشور هستند. باوجود پیگیری‌هایی که از سوی مسئولان فعلی از جمله وزیر آموزش‌وپرورش صورت می‌گیرد، هنوز تا رسیدن به یک مدرسه استاندارد که مقبولیت جهانی هم داشته باشد، فاصلۀ زیادی وجود دارد. متأسفانه آنچه در حال حاضر در بسیاری از مناطق دیده می‌شود، صرفاً سرپناهی است برای ادامه تحصیل، نه فضای مناسب برای رشد و پرورش استعدادهای کودکان.
چندشغله بودن معلمان نشانه‌ای از بی‌عدالتی ساختاری است
حاجی چالش اساسی را در بخش نرم‌افزاری دانست و افزود: این چالش را معلمان متحمل می‌شوند؛ چون نقش اساسی روی دوش آن‌ها قرار دارد. معلمی که باید روی کار خودش متمرکز باشد، به فکر تربیت و پرورش دانش‌آموزان باشد، حتی خارج از مدرسه به فکر داشتن کلاس مناسب‌تر و ارائه درس بهتر باشد؛ متأسفانه ناچار است بعد از ساعات تدریس، دست‌فروشی و مسافرکشی کند. برخی از آن‌ها حتی چند شغل هم‌زمان دارند که این مسئله نشانه‌ای آشکار از بی‌عدالتی ساختاری است. این شرایط نه‌تنها انگیزه را کاهش می‌دهد، بلکه به نارضایتی گسترده در میان معلمان منجر شده است.
خشونت در مدرسه؛ زنگ خطری برای آموزش
وزیر دولت اصلاحات با اشاره خشونت در مدارس خاطرنشان کرد: پزشکان، روحانیون، اساتید دانشگاه، کسبه و دیگر اقشار جامعه افراد مرتکب خطا می‌شوند؛ اما اگر بخواهیم به‌صورت آماری به ماجرا نگاه کنیم، به نظر می‌رسد میزان این‌گونه کج‌رفتاری‌ها در میان معلمان، نسبت به دیگر گروه‌های اجتماعی، بسیار کمتر است. البته این به‌هیچ‌وجه به معنای توجیه یا پنهان‌کاری نیست. حتی یک خطا، آن‌هم از سوی یک معلم، موضوعی بسیار جدی است. تصاویری که در فضای مجازی منتشر شده، اگر صحت داشته باشد، واقعاً تکان‌دهنده است. استفاده از کابل برای ضرب و شتم کودک، چیزی است که حتی در دوران ساواک هم نبود که کودکی را با این خشونت مورد ضرب و شتم قرار بگیرد.
او تأکید کرد: در چنین مواردی باید بررسی شود که آیا فرد خطاکار، از سلامت روان برخوردار بوده؟ آیا دچار بحران یا شرایط خاصی شده؟ اما چنین رفتاری در هیچ شرایطی قابل‌پذیرش نیست؛ کسی که به خود اجازه چنین برخوردی با کودکان را می‌دهد، حتی برای یک دقیقه هم شایستگی معلم بودن ندارد. البته که باید مراجع قانونی به این موضوع رسیدگی کنند و اجازه تکرار چنین اتفاقاتی را ندهد.
بخشی از گفت‌وگو را در ادامه می‌بینید و نسخه کامل آن را نیز در آپارات پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مسعود پزشکیان می‌توانید مشاهده کنید.
