اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور، روزهای ۲۸ و ۲۹ فروردین ۱۴۰۴ با حضور رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی و معاونان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد؛ از نکات جالب توجه در این دوره از اجلاس، حضور فعال و پررنگ دکتر پزشکیان، رئیس‌جمهور محترم کشور، در هر دو روز اجلاس بود؛ حضوری که به‌شدت باعث دلگرمی و افتخار مدیران نظام سلامت کشور بود. از دیگر ویژگی‌های مهم این اجلاس، در محوریت قرار گرفتن موضوع اجرای «پزشک خانواده و نظام ارجاع» بود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مسعود پزشکیان، خبرگزاری ایرنا گزارشی را به قلم سیدحسن امامی رضوی، مشاور وزیر بهداشت و رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، منتشر کرده است. در این گزارش با ارائه محتوای اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور آمده است:
پنج شنبه ۲۸ و جمعه ۲۹ فروردین که ظاهراً ادارات دولتی تعطیل بودند ستاد وزارت بهداشت در شهرک غرب پرجنب و جوش بود، تیم ملی هشتاد نفره وزارت بهداشت متشکل از وزیر، معاونان، مشاوران، رؤسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور حاضر بودند.
دومین اجلاس در دوره دولت چهاردهم، یک میهمان ویژه هم داشت؛ دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور محبوب و مردمی، که مانند اولین اجلاس، فعالانه در جلسه شرکت و نظرات دقیق و کارشناسی خود را به حاضرین عرضه کرد. اولین روز با تشریفات همراه بود و از قبل اعلام شده بود. حاضران گفتند و شنیدند، تأکیدات کارشناس‌ترین مرد نظام سلامت کشور را.
موضوع بحث، نحوه اجرایی‌سازی برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، به‌عنوان تکلیف قانون برنامه هفتم پیشرفت و مأموریت اصلی نظام سلامت کشور در دولت چهاردهم بود.
اما در روز دوم که موضوع برنامه عملیاتی ستاد و دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۴ بود. بازهم دکتر پزشکیان با حضور سرزده خود در اجلاس و وقت‌گذاری دو ساعته، حاضران را شگفت زده کرد! مثل همیشه خیلی ساده گفت: از مراسم روز ارتش بر می‌گشتم که یادم آمد شما اینجا جلسه‌تان ادامه دارد؛ گفتم بیایم و با شما باشم. سه بار در دو روز این جملات را به زبان آورد که: «من به شماها خیلی دل بسته‌ام؛ شما می‌توانید خیلی به مردم کمک کنید. اگر شما به داد سلامتی مردم نرسید، چه کسی باید مشکل مردم محروم را حل کند. ما درخواست کمک داریم.»؛ آیا فرصتی بهتر از این برای متولیان نظام سلامت قابل تصور است؟ رئیس‌جمهوری از جنس مردم و برای مردم، تربیت یافته انقلاب اسلامی، و مدیری توانمند در نظام سلامت، و فرماندهی مقتدر، که سیاست‌ها و قوانینی که خود در تصویب آنها نقش داشته است را پیگیری می‌کند! تا چه شود؟ تا مردم محروم دغدغه‌ای در تامین سلامتی و درمان و داروی خود نداشته باشند.
در این نوشتار در چهار بخش، مروری بر این اجلاس دو روزه داریم تا ببینیم این همایش می‌تواند امیدی را در دل جمعیت هشتصد هزار نفری ارائه کنندگان خدمات سلامت کشور و مردم عزیزمان زنده کند؟
روز اول اجلاس، موضوع اصلی، نحوه اجرایی‌سازی برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، با نظرخواهی از مجریان اصلی برنامه در استان‌ها بود. درخواست وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی، دکتر ظفرقندی، این بود که گام‌ها محکم، با قوت و دقیق برداشته شود؛ همچون سنگ‌نوردی که نیاز به نقاط اتکای مستحکم دارد و با برنامه‌ریزی دقیق و تمرکز کامل و صرف تمام قوای فکری و عملی، به هدف غایی خود می‌رسد. حاضران، با تشکیل کارگروه‌های شش‌گانه، زوایا و کارکردهای مختلف اجرایی را بررسی و نتیجه را در جلسه بعد از ظهر ارائه کردند. نکته قابل توجه هم‌پیمانی قاطبه حاضران برای اجرای جهادی این برنامه تحولی مهم بود.
محور اول: بیان دغدغه‌های رؤسای محترم دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها در اداره امور جاری بخش سلامت کشورو اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع بود.
• لزوم تأمین به‌موقع و کافی اعتبارات مالی در نظر گرفته شده (تأکید برگفته رئیس‌جمهور محترم بر اینکه اگر حق نظام سلامت داده شود، چیز دیگری نمی‌خواهیم)؛
• لزوم تقویت همکاری بین‌بخشی، برای مدیریت عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، در جهت تأمین، حفظ و ارتقای سلامت مردم؛
• ایجاد ساختاری پویا، هماهنگ، منسجم و چابک برای مدیریت صحیح برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع؛
• هماهنگی بین تأمین‌کنندگان مالی نظام سلامت از سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان های بیمه‌گر پایه (سلامت و تأمین اجتماعی)
• لزوم حرکتی هماهنگ برای آگاه‌سازی و همراه کردن آحاد جامعه و دستگاه‌های مسئول، با برنامه‌های تحولی نظام سلامت، از جمله برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع؛
• لزوم تقویت جایگاه و نقش پزشکان عمومی در نظام ارائه خدمات سلامت، جهت اجرای بهتر برنامه، با اصلاح نظام آموزش پزشکی کشور و تقویت آموزش سرپایی و توانمندسازی جهت ایفای نقش مؤثر در سطح اول ارائه خدمات در شبکه بهداشتی درمانی کشور؛
• تقویت برنامه‌های دورا پزشکی و زیر ساخت‌های نظام سلامت الکترونیک؛
• اصلاح نظام پرداخت و استقرار نظام‌های پرداخت مبتنی بر عملکرد برای ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی درمانی در سه سطح ارائه خدمات؛
محور دوم: بیان دستاوردهایی که با همت دولت چهاردهم در همین زمان کوتاه استقرار حاصل شده است؛
• حضور دکتر پزشکیان در رأس دولت چهاردهم و دغدغه‌های روزانه ایشان برای تأمین سلامتی مردم؛ مانند دستور اکید و پیگیری جدی ایشان برای تأمین انرژی پاک، با خرید صفحه‌های خورشیدی و استقرار سریع آنها در ادارات دولتی برای کاهش عوارض و مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا، و همراهی و پیگیری برای کاهش تصادفات جاده‌ای و مرگ و میر ناشی از آنها با اجرای پویش نه به تصادف.
• جبران بخشی از کسری اعتبارات بخش سلامت با تخصیص یک میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی برای جبران بدهی‌های بخش دارو و تجهیزات پزشکی و تأمین ذخیره راهبردی دارو و تجهیزات برای شش ماه (تکلیف قانون برنامه هفتم پیشرفت) و موافقت مجلس و دولت محترم با تخصیص اعتباراتی برای جبران کسری بودجه سازمان‌های بیمه‌گر پایه با تخصیص اوراق بهادار و بودجه‌های جبرانی.
• تصویب و ابلاغ تعرفه افزایش یافته متناسب با تورم، خدمات پزشکی قبل از شروع سال جدید، که در نوع خود کم سابقه بوده است.
محور سوم: تمرکز وزیر محترم بر برنامه‌های جاری و به‌ویژه برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع با تاکید بر موارد زیر:
• برای اجرای همه برنامه‌ها، از جمله برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، باید وضعیت موجود ارزیابی دقیق شود؛ کجا بوده‌ایم؟ کجا هستیم و به کجا می‌رویم؟
• باید منابع پایدار را تأمین کنیم؛
• برای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع نیاز به یک ستاد ملی مقتدر داریم که همه نهادها و دستگاه‌ها متشکل از استاندارها و ائمه جمعه و نمایندگان مجلس را پای کار بیاورد؛
• لازم است بر اساس تکلیف قانونی پرونده الکترونیک سلامت به‌طور کامل مستقر شود؛
• ضرورت دارد هماهنگی کامل بین سازمان‌های بیمه‌گر پایه ایجاد شود؛
• نوع و میزان پرداخت برنامه به ارائه‌کنندگان خدمت، باید جاذبه کافی داشته باشد؛
• آمادگی رسانه‌ای، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسب برای مشارکت اجتماعی، به‌درستی انجام شود.
• شروع کار به‌تدریج و با پذیرش مسئولیت توسط ذینفعان اصلی در دانشگاه‌ها و استان‌ها همراه باشد. در این مرحله، برنامه با تکمیل بخش روستاها و شهرهای زیر بیست هزار نفر آغاز شود؛
• علاوه بر برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، اولویت‌های دیگری هم داریم که همه آنها در پیشگیری اولیه است. کاهش مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، تصادفات جاده‌ای، افزایش سواد سلامت مردم، کاهش مرگ و میر های ناشی از بیماری‌های واگیر با اصلاح سبک زندگی و تغذیه مردم و افزایش فعالیت فیزیکی موثر.
محور چهارم: تأکیدات رئیس‌جمهور محترم در دو روز اجلاس، در پاسخ به دغدغه‌های حاضران و اولویت‌های مدنظر خودشان؛
• تأکید بر مدیریت عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، در جهت تأمین سلامتی مردم در همه ابعاد چهارگانه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی؛
• تأمین غذای سالم و کافی برای آحاد مردم به‌ویژه گروه‌های کم درآمد؛
• استفاده از نخبگان کشور به‌ویژه در بخش سلامت برای حل مشکلات مردم با شعار «ما می‌توانیم!»؛
• استفاده از شبکه بهداشتی درمانی و مراقبت‌های اولیه بهداشتی (PHC) و راهبردهای آن برای تأمین سلامتی و رضایت مردم؛
• مردم باید دیده شوند ـ به گفته مولای متقیان (ع): « مردم عماد دین هستند»؛
• استقرار پایگاه‌هایی برای دیده‌بانی و رصد مشکلات حوزه سلامت مردم؛
• توانمندسازی سطح یک در شبکه بهداشتی درمانی برای تأمین رضایت و همراهی مردم؛
• تقویت کلینیک‌های سطح دو و سه برای پاسخگویی مناسب به بیماران ارجاع شده؛
• ایجاد سازو کارهایی برای کنترل و مدیریت هزینه‌های بخش سلامت و استفاده درست از تجهیزات پیشرفت پزشکی در همه نقاط کشور؛
• باید تلاش کنیم آرامش در جامعه برقرار باشد و برای حل مشکلات مردم در میدان باشیم.
• پیگیری و برنامه‌ریزی مستمر برای حل مسئله بحران «جمعیت» با پایش مداوم برنامه‌ها و در صورت لزوم اصلاح برنامه‌ها و قوانین جهت افزایش تمایل مردم به فرزندآوری همان‌گونه که در مقدمه گفته شد، این اجلاس در نوع خود بی‌نظیر بود.
حضور رئیس‌جمهور در هر دو روز اجلاس و مشارکت فعال در بحث‌ها، حضور مداوم و تمام وقت وزیر محترم در تمام زمان جلسات (و سرکشی به جلسات کارگروهی)، حضور فعال معاون محترم اجرایی رئیس‌جمهور و اعلام آمادگی برای کمک به اجرای همه برنامه‌های نظام سلامت و هماهنگ کردن بدنه دولت و استانداران برای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع.
مشارکت و حضور فعال همه معاونان وزیر در دور روز اجلاس و چهره‌های امیدوار و شاداب رؤسای محترم دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی کشور، آینده‌ای روشن و امیدبخش را برای نظام سلامت کشور نوید می‌داد.
