سفر پدیده نامعمولی است که با وجود هزاران سال تجربیات نوشته‌‌شده پیرامون آن، تعریف و تفسیرش دشوار است. حال اگر قرار باشد سفر یک فرصت برای تحول‌خواهی و دگرگونی وضعیت مردم محروم یک منطقه باشد، سفر یک مزیت برای مسافر و یک حالت روحی برای میزبانان و فرصتی برای رشد و بالندگی مقصد محسوب خواهد شد.
به قلم خبرنگار اعزامی پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مسعود پزشکیان، هنوز گرد و غبار سفر به استان خراسان شمالی از روی لباس‌هایمان زدوده نشده بود که مطلع شدم باید برای سفر به سیستان و بلوچستان آماده شوم. برای نخستین مرتبه نبود که راهی استان چهار فصل ایران می‌‌شدم اما این بار با گروهی رسمی سفر می‌کردم و به‌عنوان گروه پیش‌رو زودتر از موعد حضور دکتر پزشکیان عازم شدیم. پروزار دو مقصد داشت؛ ابتدا بعضی از افراد گروه در زابل از هواپیما پیاده شدند و بار دیگر هواپیما از فرودگاه زابل به مقصد چابهار حرکت کرد.
توزیع داشته‌ها بر اساس عدالت و دانش
حضور دوباره کاروان دولت وفاق ملی در دومین استان پهناور کشور در فاصله کمتر از دوماه، اهمیت استان و برنامه‌های وسیع دولت را نشان می‌دهد. این حضور دوباره پژواک اراده دولت برای تحول در نگرش به مقوله توسعه در استان است. کاروان همراه او قصد دارند تا داشته‌های سرزمینی را جور دیگری یعنی مبتنی بر عدالت و دانش توزیع کنند.
مرزهای طولانی آبی و خشکی این استان اسطوره‌خیز با کشورهای افغانستان، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس، موقعیت ویژه‌ای را به آن بخشیده و شرایطی خاصی را ایجاد کرده است. چندگانگی و تنوع مذهبی، گویش‌های مختلف و نمود تعلقات قومی و قبیله‌ای، فقر و محرومیت از دیگر ویژگی‌های اجتماعی سیستان و بلوچستان به شمار می‌رود.
بازدید از شهر تیس و گفت‌وگو با مسئولان منطقه آزاد چابهار نشان داد که نزدیک به یک دهه از فعالیت آن می‌گذرد اما به دلایل مختلف از جمله مشکلات زیرساختی نظیر فقدان سیستم حمل و نقل ریلی و جاده‌ای و هوایی مناسب، منطقه چابهار نتوانسته است در تجارت و ترانزیت کالا موفقیت چندانی به دست آورد.
افزایش نیم مترمربع سرانه فضای آموزشی
سری به چند مدرسه زدیم؛ این استان رتبه اول را در زمینه جوانی جمعیت دارد و سرانه فضای آموزشی آن نسبت به سایر استان‌ها کمتر است. میثم لک‌زایی، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان می‌گوید: «در سه‌سال‌ونیم گذشته سرانه فضای آموزشی استان به میزان نیم متر مربع افزایش یافته و از ۳.۳ به ۳.۸۷ متر مربع برای هر دانش‌آموز رسیده که این موفقیت نتیجه هم‌افزایی اعتبارات دولتی، خیران و اقدامات اجرایی دستگاه‌های مختلف است.»
به کناره دریا می‌رویم؛ ماهیگیران بندر صیادی هفت تیر چابهار روی بنری به زبان محلی برای خوشامدگویی به رئیس‌جمهور نوشته‌اند: «وش آتکی به مَکُران». آنها ارائه تسهیلات سرمایه در گردش، صدور مجوز صیادی در آب‌های فراساحلی، حل مشکل قطعی برق، ارائه تسهیلات برای خرید ژنراتورهای تولید برق، حل چالش‌های حملونقل و دوری از مرکز، فراهم شدن سوخت، امکان ثبت سفارش خرید ماهی و آبزیان و تهیه زیرساخت‌های مورد نیاز را از دکتر پزشکیان و هیئت همراه مطالبه می‌کنند.
تنوع و کیفیت کالاهای منطقه آزاد چابهار
در منطقه آزاد چابهار، قمیت‌ها را بررسی می‌کنم؛ نرخ‌ها تفاوتی با تهران ندارد. فقط تنوع و کیفیت محصولات بالاتر است. کاسبان این منطقه هم صحبت‌هایی با رئیس‌جمهور دارند. آنان متفق‌القول خواسته‌هایی دارند: تهیه سرویس‌های حملونقل دریایی، تأمین کانتینر مورد نیاز صاحبان کالا، افزایش مبادی و مقاصد دریایی برای نقل و انتقال کالا به بندر چابهار، تسریع فرایند خدمات و تشریفات ورود و خروج کالا، فراهم شدن امکان بررسی ایجاد تنوع در رویه‌های گمرکی و گروه‌های کالایی، رفع مشکلات در فرایند ارائه خدمات به وسیله تجهیزات تخلیه و بارگیری و مشکلات مربوط به بیمه آتش‌سوزی کالا در بنادر.
منطقه آزاد چابهار مانند بالکنی است که چشم‌انداز آن را پهنه بیکران دریای عمان تشکیل داده و سرخی کم‌جان غروب آفتاب در آن تلألو دارد. چابهار با بیش از ۷۰ هزار نفر حاشیه‌نشین و وجود ۱۴ سکونت‌گاه غیررسمی، از نظر جمعیت بیشترین میزان حاشیه‌نشینی را در کشور دارد. ساکنان منطقه حل مشکلات برق، آب، فضای آموزشی، ساخت بوستان، آسفالت معابر، افزایش خدمان بهداشتی و امکان صدور سند مالکیت اراضی را مطالبه می‌کنند.
ریشه‌کنی محرومیت در کشور
بعدازظهر روز پنجشنبه ۲۰ دی ماه همراه با گروه خبری برای استقبال از رئیس‌جمهور راهی فرودگاه کنارک شهرستان چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان شدیم. سومین سفر استانی رئیس دولت چهاردهم برنامه‌های متراکمی دارد. دکتر پزشکیان درباره هدف این سفر گفت: «به اینجا آمده‌ایم که از نزدیک با مشکلات، امکانات و روند کار آشنا شویم. به دنبال این هستیم تا جایی که از دستمان برمی‌آید فقر، محرومیت، بی‌عدالتی و تبعیض را در کشور ریشه‌کن کنیم.»
رئیس‌جمهور بلافاصله به نشست نهضت مدرسه‌سازی رفت و در جمع حاضران گفت: «باید دست به دست هم بدهیم. از مردم، بسیج، بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و ائمه جماعات و خیرین دعوت به همکاری می‌کنم. وقتی نگاه و ذهنیت‌مان را اصلاح کنیم می‌توانیم هر کاری را انجام دهیم. اگر متکی به پول دولت باشیم که پول ندارد، پس مدرسه نسازیم؟ باید باور توانستن را ایجاد کنیم.»
جلسه توسعه فرصت‌های سرمایه‌گذاری سیستان و بلوچستان هم از دیگر برنامه‌های دکتر پزشکیان بود. در این جلسهف تعدادی از فعالان و سرمایه‌گذاران با رئیس دولت وفاق درد دل کردند. سپس دکتر پزشکیان با تأکید بر استفاده از دانش متخصصان بین‌المللی در زمینه توسعه فرصت‌های دریایی گفت: «اگر می‌خواهیم در دنیایی که زندگی می‌کنیم، برنده شویم، باید تا جایی که ممکن است تلاش کنیم و برای رسیدن به هدف، هرآنچه لازم است، اعم از بسترها، محیط‌ها، رفتارها، قوانین و مقررات را آماده کنیم.»
سر زدن به اهالی روزگار سربازی
رئیس دولت چهاردهم صبح جمعه ۲۱ دی ماه را به بازدید از کریدور ساحلی راه‌آهن چابهار- زاهدان، جلسه بررسی مسائل جنوب استان، بازدید از مجتمع پتروشیمی نگین مَکُران و بازدید از شهر «تیس» اختصاص داد. هواپیمای گروه خبری حدود دو ساعت زودتر به سمت زابل پرواز کرد و پس از اینکه هواپیمای دکتر پزشکیان بر زمین نشست ابتدا به روستای کَلوخی رفت. روستایی که سال‌های سربازی خود را در آن سپری کرده بود. مردم این روستا از دیدن دوباره برادرشان غرق در خوشحالی بودند و هرکس تصویری را که از او به یادگار داشت مقابل لنز دوربین‌ها می‌گرفت و خاطره‌ای از رئیس‌جمهور را روایت می‌کرد.
بخش تشریفات و یگان حفاظت ریاست‌جمهوری برای رعایت نظم و مسائل امنیتی کارت‌‌هایی صادر کرده بود اما به دلیل گستردگی استقبال از دکتر پزشکیان به برخی از مردم نرسیده بود. همین مسئله زمینه گله و انتقاد را فراهم کرده بود. پزشکیان در میان مردم حضور یافت و به آنها قول داد که به مطالباتشان رسیدگی می‌شود.
کلوخی را به سمت زابل ترک کردیم. ستون خودروها در جاده می‌تاختند تا تأخیر را با شتاب جبران کنند. در این سفر، پنجره خودروها ویترینی شده بود که از آن می‌شد با نمایندگان همه طبقات اجتماعی، نهادها، مذاهب و گروه‌های سنی دیدار کرد. عده‌ای از جوانان با دهُل و سرنا به استقبال آمده بودند. تعدادی با رقص زابلی و جوانان زیادی نیز با سردادن شعارهایی خوشحالی و احساس خود را نشان می‌دادند. حضور گسترده مردم در محدوده خیابان طالقانی از صبح روز جمعه برای دیدار مردمی با دکتر پزشکیان قطعاً در یاد مردم خواهد ماند. شهروندان خونگرم و مهمان‌نواز زابلی هر کدام انتظاراتی را مطرح کرده و از مسئولان می‌خواهند تا مطالبات آنان در سفر دولتمردان به سیستان و بلوچستان را مطرح و زمینه تحقق آن را فراهم کنند.
افتتاح فاز نهایی بزرگراه زابل به زاهدان
تعدادی از این مردم مهمان‌نواز می‌گفتند که زابل امروز دلتنگ است؛ هم از دست دوستان و هم از دست بیگانگان که آب را به رویشان بسته‌اند تا خشکسالی، بیکاری و فقر در این خطه ریشه دواند. دکتر پزشکیان مشکلات این شهرستان را بدتر از قبل دانست و گفت: «شرایط امروز زابل، به‌ویژه در مناطق روستایی، در مقایسه با گذشته با چالش‌های بیشتری مواجه است. مناطقی که روزگاری سرسبز و پربار بودند، امروز به دلیل خشکسالی و کمبود منابع، وضعیت بسیار سخت‌تری پیدا کرده‌اند. این مسئله نیازمند برنامه‌ریزی و اقدام جدی است تا بتوان زندگی و رونق را به این منطقه بازگرداند.»
حضور در «جاده مرگ» یکی از بخش‌های هیجان انگیز این سفر بود. مسئولان شهرستان زابل با اشاره به اینکه جاده زابل به زاهدان یکی از مسیرهای مواصلاتی پر خطر کشور است از اینکه دکتر پزشکیان فاز نهایی بزرگراه زابل به زاهدان را افتتاح کرد بسیار خوشحال بودند. قیچی کردن روبان قرمز افتتاح این بزرگراه تفسیر دیگر پایان دادن به قمار رانندگانی بود که بی‌مهابا در آن تردد می‌کردند.
چند تن از اعضای هیئت دولت در جلسه بررسی مسائل شمال استان سیستان و بلوچستان سخرانی کردند. سپس مسئولان استانی دغدغه‌های خود را بر زبان آوردند. دکتر پزشکیان نکاتی را یادداشت می‌کرد و وقتی تریبون به او رسید گفت: «به مسئولان استان اختیارات لازم را می‌دهیم تا با بهره‌گیری مؤثر از راهکارها و راه‌حل‌ها بر مشکلات غلبه کنند. اینجا فرصت‌های زیادی وجود دارد که اگر همه دست‌ها را به دست هم دهید و اختلافات را کنار بگذاریم، می‌توانیم همه مشکلات را رفع کنیم.» او پس از این نشست، دستاوردهای این سفر را تشریح کرد و به سمت تهران حرکت کرد.
