هنوز آثار جنگ تحمیلی بر خوزستان نمایان است. حال برای بهبود وضعیت مردم باید زبان را در کام به ودیعه گذاشت، گوش تیز کرد و حرف مردم دردمند را شنید. کفش آهنی به پا کرد و گامی برای خدمت به آنها برداشت.
به قلم خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مسعود پزشکیان، مقصد چهارمین سفر استانی رئیس دولت وفاق ملی خوزستان بود. سرزمینی که دانسته‌هاى تاریخی آن را به عیلام و هزاره نهم پیش از میلاد مسیح بازمی‌گرداند اما اطلاعات ما درباره تاریخ پیش از اسلام این خطه نیز بسیار ناچیز و پراکنده است.
با این وجود، یک اصل درباره خوزستان قطعیت دارد؛ این استان علاوه بر وجود منابع نفت و گاز، چکیده مفاهیم معنوی و ارزشی است که کشوری برای قوام اجتماعی و هویت خود به آن نیاز دارد. به عبارت روشن‌تر، خوزستان به دلیل زمین‌های حاصل‌خیز و رودهای پرآب و بنادر تجاری مورد توجه حکومت‌های مختلف بوده است و وجود این منابع موجب شد تا نخستین بار قوای عثمانی در سال 1216، بخشی از خوزستان را اشغال کند. بیست سال بعد، نیروهای انگلیس با حمله به خوزستان تا اهواز پیش رفتند و با میانجیگری فرانسه و انعقاد قرارداد صلحی در پاریس، به این مسئله پایان دادند. در جریان جنگ اول و دوم جهانی نیز این استان مورد تعرض واقع شد و در نهایت، زخم کاری وقتی بر چهره خوزستان به یادگار ماند که ماشین جنگی صدام در آن خطه راه افتاد و برای سالیان سال موجب عقب‌ماندگی و محرومیت خوزستان شد.
گام‌های دولت وفاق ملی برای توسعه عدالت در خوزستان
رئیس‌جمهور روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (سوم و چهارم بهمن ماه) همراه با رئیس دفتر ریاست‌جمهوری، مشاوران، ۱۱ عضو کابینه، معاون زنان و خانواده و معاون توسعه روستایی رئیس‌جمهوری راهی خوزستان شدند زیرا توسعه عدالت در تمامی عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیاز استان است و این ضرورت یکی از متراکم‌ترین سفرهای استانی را رقم زد و سفر فرصتی برای بررسی میدانی چالش‌های خوزستان برای دولت وفاق ملی را فراهم کرده بود. شاید به همین دلیل است که آیت‌الله موسوی جزایری، زعیم حوزه‌های علمیه خوزستان و نماینده مردم در مجلس خبرگان رهبری در واکنش به سفر دکتر پزشکیان به خوزستان گفت: «دولت چهاردهم تاکنون برای خدمت به مردم گام‌های مؤثری برداشته است.»
نخستین روز سفر این‌گونه آغاز شد؛ هواپیمای دکتر مسعود پزشکیان بعدازظهر روز چهارشنبه سوم بهمن در فرودگاه بین‌المللی شهید قاسم سلیمانی اهواز بر زمین نشست و او با استقبال مقامات استان خوزستان وارد اهواز شد. رئیس‌جمهور در روز نخست این سفر علاوه بر دیدار عمومی با مردم، نشست‌های جداگانه‌ای هم با فعالان اقتصادی و فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استان برگزار کرد. دکتر پزشکیان در بدو ورود به استان در یادمان شهدا در مجموعه شرکت نفت، به مقام والای شهدای دفاع مقدس ادای احترام کرد. این استان 24 هزار شهید برای میهن تقدیم کرده است.
بهره‌برداری از فاز دو کارخانه نمک‌زدایی
دکتر پزشکیان بلافاصله در برنامه دیدار عمومی با مردم خوزستان حاضر شد و ضمن اعلام اینکه به جدیت به تأمین مطالبات و رفع مشکلات این استان خواهد پرداخت، گفت: «ما به اینجا آمده‌ایم تا حرف‌های شما را بشنویم و در جلسات با مسئولان تصمیمات مناسب اتخاذ کنیم.» در این سفر، او برخلاف برنامه‌های رسمی و برای نخستین بار به جای گفتن، شنید و شخصاً نامه‌های مردم را تحویل گرفت.
فاز دوم بزرگترین کارخانه نمک‌زدایی اهواز هم روز چهارشنبه با دستور رئیس‌جمهور و با حضور محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، به بهره‌برداری رسید. این کارخانه مسئول فرآورش نفت نمکی از میدان نفتی اهواز است و ظرفیت فرآورش را به ۱۱۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌دهد. هدف اصلی این طرح بهبود کیفیت نفت خام برای رعایت استانداردهای صادراتی و پالایشگاهی است. اعتبار این پروژه ۵۸ میلیون یورو بوده و برای ۱۸۰ نفر به‌طور مستقیم و ۴۰۰ نفر به‌طور غیرمستقیم اشتغال ایجاد می‌کند .این طرح به بهبود کیفیت تفکیک آب و نفت و کاهش آلودگی‌های ناشی از پساب صنعتی کمک خواهد کرد.
دکتر پزشکیان، در ادامه برنامه‌ها، در جمع فعالان اقتصادی خوزستان گفت که او «با ناترازی‌ها و چالش‌هایی در ساختار مواجه است و وارث آنها هستند و مسئولیتی در تولید این مشکلات ندارند.» او تأکید کرد: «تمام تلاش خود را برای اصلاح وضعیت و رفع مشکلات به کار خواهیم گرفت تا مشکلات تأمین انرژی در سال آینده تکرار نشود.» همچنین در دیدار با فعالان سیاسی و اجتماعی خوزستان بیان کرد: «دشمنان به اختلافات و تفرقه میان ما چشم طمع دوخته‌اند و باید با اتحاد و انسجام آنها را ناامید کنیم.»
حاشیه پررنگ‌تر از متن
رئیس‌جمهور، در دومین روز سفر به خوزستان، از یادمان شهدای گمنام دوران دفاع مقدس و ستاد فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا هم بازدید کرد. او سپس به صورت سرزده از روستاهای محروم غیزانیه و مناطق کم‌برخوردار منبع آب اهواز بازدید کرد و ضمن بررسی وضعیت زیرساخت‌ها و خدمات، از استاندار خوزستان خواست سلام او را به مردم این مناطق برساند و تأکید کرد که دولت وفاق ملی برای کاهش مشکلات مناطق محروم از هیچ تلاشی دریغ نخواهد کرد.
مشاهدات عینی نشان‌دهنده این است که یکی از مسئله‌ها و معضلات خوزستان و اهواز، حاشیه‌نشینی است؛ معضلی که شاید عمیق‌تر و جدی‌تر از حاشیه‌نشینی در نقاط دیگر کشور باشد. به همین دلیل حصیرآباد، منبع آب، برخی مناطق دیگر حاشیه‌ای و نیز روستای برومی در اهواز مقصد بازدیدهای پزشکیان بود.
رئیس دولت وفاق از طرح‌های ساماندهی حاشیه رود کارون بازدید کرد. او بر ضرورت توسعه ظرفیت‌های گردشگری در این منطقه تأکید کرد و خواستار الگوبرداری از بهترین طرح‌های جهانی و جذب سرمایه‌گذار شد او همچنین بر لزوم تهیه یک نقشه جامع و کارآمد برای ساماندهی حاشیه رود کارون تأکید کرد و اعلام کرد که دولت در اعطای مجوزهای لازم برای این پروژه‌ها همکاری خواهد کرد.
حالا وقتی قرار است در تهران برای خوزستان تصمیم‌گیری شود، رئیس‌جمهور می‌داند که دقیقاً قرار است درباره چه چیزی و چگونه باید تصمیم گرفته شود. هرچند پزشکیان بارها عنوان کرده است که منشأ و زمینه اصلی تصمیم‌گیری باید در خود استان‌ها باشد. نخبگان و مسئولان هر استان باید پیشگام ایده‌پردازی و اجرا باشند و دولت بیشتر یک حامی باشد، همان رویکردی که پزشکیان در بازدید از طرح ساماندهی حاشیه کارون مطرح کرد.
رئیس‌جمهور دست‌به‌کار شده است
او، در بخش دیگر سفر، لباس کارگری به تن کرد تا به وعده‌اش جامه عمل بپوشد. پزشکیان نخستین خشت از طرح ملی «نهضت مدرسه‌سازی مردمی» را در منطقه پردیس اهواز بر زمین گذاشت. این اقدام نمادین برای آغاز ساخت یک مدرسه و تشویق خیران و مردم برای رونق مدرسه‌سازی انجام شد. در این طرح قرار است ۳۵ مدرسه در خوزستان کمک‌های مردمی ساخته شود.
هرچند این اقدام رئیس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های موافق و مخالف روبه‌رو شد اما سید محمدمهدی طباطبایی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور عنوان کرد: «مخالفانش دوست داشته باشند یا نداشته باشند، برایش حاشیه‌سازی کنند و داستان‌سرائی، مانع‌تراشی کنند و سنگ اندازی؛ رئیس‌جمهور پزشکیان دست به کار شده است تا بسازد.»
رئیس دولت وفاق ملی، در ادامه سفر، به جلسه «توسعه عدالت در فضای آموزشی با مشارکت مردم» رفت و با تأکید بر اینکه این انسان‌های توانمند و با انگیزه هستند که می‌توانند مملکت را حفظ کنند و بسازند، نه پول و منابع، گفت: «باور داریم و مصمم هستیم که می‌توانیم رفع کاستی‌ها و کمبودها در فضاهای آموزشی را آغاز کرده و با کمک ملت در موعد مقرر کار را انجام دهیم.»
خوزستان را دریابید
یکی از کلیدهای مدیریتی رئیس دولت اختیار دادن به مسئولان استانی برای حل مشکلات است. بنابراین، در سفر به خوزستان هم به این اصل تأکید کرد و گفت: «من از جلسات تشریفاتی خوشم نمی‌آید؛ باید عملی کار کنیم، باید مشکل را حل کنیم. حتماً یک جای کار مشکل دارد که نتوانستیم مسئله را حل کنیم.» از میان حاضران در نشست «نهضت عدالت فضاهای آموزشی با مشارکت مردم» یکی از عشایر اندیکایی با صدای بلند از رئیس‌جمهور خواست که به شهرستان اندیکا و جمع عشایر استان برود و این دعوت را رئیس‌جمهور پذیرفت.
البته در فضای عمومی برخی دکتر پزشکیان را نقد کردند که عدالت آموزشی فقط ساخت مدرسه نیست. آنان احتمالاً این بخش از سخنان رئیس‌جمهوری در همین نشست را نشنیده‌اند که از حضور فرزندان ایران زمین در مدارس کپری انتقاد کرد و گفت: «گام اول ساختن مدارس مناسب و رفع کمبود فضاهای آموزشی است، اما در گام بعدی باید شیوه و کیفیت آموزش به شکلی ارتقا یابد.» بنابراین مسئله فقط ساخت مدرسه نیست، بلکه ارتقای کیفیت آموزشی هم بخشی از راه رسیدن به عدالت آموزشی است.
رئیس‌جمهور، در نشست با نخبگان خوزستان، هم بر اینکه ریشه مشکلات مشخص است، گفت که با وحدت و انسجام می‌توان به حل آنها دست یافت و بر لزوم ارتباط با دیگر کشورها به زبان صلح تأکید کرد. این جلسه با گفت‌و‌شنود همراه بود. بیشتر نخبگان استان گفتند و کمتر رئیس‌جمهوری سخن گفت. پزشکیان بیشتر شنید تا اینکه بخواهد صرفاً گوینده باشد. شرحی از این حکمت نهج‌البلاغه دارد: «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً، [فَعَلَيْهِ أَنْ يَبْدَأَ] فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ.»
یکی از سخنرانان این مراسم داراب قنبری، شهروند گتوندی، بود. او در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری، پدر ۱۲۰ ساله خود را برای رأی دادن روی دوش خود آورده بود. قنبری خطاب به دکتر پزشکیان گفت: «همه اقوام خوزستان در هشت سال دفاع مقدس زیر شدیدترین بمبارانها استقامت کردند، جان و مال دادند اما مُلک و میهن ندادند. آن را دریابید.»
سفرهای به رنگ مسئولیت اجتماعی
منش دکتر پزشکیان نشان داده است رئیس‌جمهوری نیست که حرف بزند، بلکه از راه رفته و تجربه عملی خود هم سخن می‌گوید. او با اشاره به تجربه ساخت خانه‌های بهداشت در زمان ریاست دانشگاه در آذربایجان شرقی افزود: «وقتی ما امیدمان را از خارج استان قطع کردیم، توانستیم مشکل کمبود امکانات بهداشتی در استان را برطرف کنیم. امروز اگر قرار باشد مشکل بی‌عدالتی و تبعیض در زمینه آموزشی را در کشور برطرف کنیم، این مردم هستند که می‌توانند این کار را بکنند نه دولت.»
پزشکیان در نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه خوزستان هم که حدود سه ساعت به طول انجامید حضور یافت و گفت: «این‌گونه عمل نخواهیم کرد که حرف‌هایی بزنیم، اما به آن عمل نکنیم. وزرای دولت در آینده نزدیک یک‌به‌یک در روزهای مختلف به استان خواهند آمد تا با شما نمایندگان و مسئولان استان شهر به شهر سفر و مشکلات را با توجه به منابع موجود پیگیری کنند.»
او یک خبر مهم برای خوزستانی‌ها داشت؛ بهره‌مندی بیشتر خوزستان از درآمدهای حاصل از نفت و گاز خبر مهمی است. رئیس‌جمهوری در این باره گفت: «از وزیر نفت نیز خواسته‌ایم تا به طور جدی وصول منابع مربوط به مسئولیت‌های اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی استان را پیگیری و بر صرف کامل آنها در خود استان نظارت کند. همچنین مقرر شد که واحدها و بنگاه‌های اقتصادی استان، حساب‌های بانکی خود را به خوزستان منتقل کنند تا منابع مالی آنها در خود استان گردش داشته باشد و پول‌های آنها به تهران منتقل نشود.»
دستاورد سفر اختصاص اعتباری بالغ بر ۸۹ هزار میلیارد تومان (منابع دولتی، سرمایه‌گذاری و تسهیلات و اعتبار ارزی)، است. سفری که شامگاه پنجشنبه پس از دو روز کار فشرده به پایان رسید.
